Lepistesleri üretme hobisine kendinizi dahil etmenin birçok değişik yolu vardır. Çoğu kişi güzel görünen ve pervasız bir coşkuyla üreyecek yeni balıklar alarak coşkuyla üretime başlarlar. Alabildikleri her çeşit balığı toplayarak başlayanlar kısa sürede çok ve daha çok tanka ihtiyaç olduğunu görürler. Genelde bu şevkli kişiler fazla balıklarını akvaryumculara satarlar veya malzeme ile takas ederler. Zaman geçtikçe farkına varırlar ki arka bahçelerinde birkaç havuz olmadan akvaryumcuya balık yetiştirmek, yer ve çalışma gerektirdiğinden zorlaşmaya başlar. Bu kadar kolay görünmesine rağmen, kalitesiz damızlıklar edinip, alakasız balıklarla çaprazlama yapıldıkça çıkan üretim küçük ve deforme olmaya başlar. Araştırmalar bu konuda ustalaşmanın daha ciddi olmak ve yavrularını kendisi gibi çıkaracak safkanlar edinmek olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Damızlıkları edinmek:
İlk ve en önemli şey kaliteli damızlıklar edinmektir. Bunlar genelde sadece saygın lepistes üreticilerinde bulunurlar. Akvaryum dükkanlarında bulunan lepistesler genelde Singapur üretimi olan ( Şov kalitesi özelliği olmayan ) ticari üretimler veya üreticilerin ıskartaya ayırdığı ( Şov Lepistes diye etiketlenmiş bile olabilecek) balıklardır. Her iki durumda da melez olabilecek balıklardaki genetik kalıntılar genelde daha çok ilgi, daha çok tank, daha çok çalışma ve gerçek şov kalitesi sayılabilecek safkan ortaya çıkarabilmek için deneyim gerektirir.
Herşeyden önce kişisel zevkinize uygun renge karar verin. Size ait balığın varyete özelliklerini beğenmeniz önemlidir ve yıllarca tutabileceğiniz bu renkli varyeteyi siz seçeceksiniz! Kaliteli damızlık lepistesler ucuz değildir, fakat başlangıç masrafınız sadece bu kadardır. Kısırlık veya az verimlilikleri ve düzenli çaprazlama yapmayınca ortaya çıkacak küçük cüsseli devam balıklardan dolayı albinolar deneyimi az kişilere tavsiye edilmez. Edineceğiniz damızlıklar tüm yavrularını ebeveynlerine benzer çıkaracak safkan olmalıdır. Ben en az ya bir trio veya iki çift almanızı öneririm. Erkek en iyi özellikleri göstermeli ve tercihen genç de olmalıdır. Genç erkekler üretken olurlar ve üremek için daha çok ilgi gösteririler.
Yeni Balığı Almak:
Lepistesler genelde az bir miktar su içerisinde düzensiz ısı değişikliklerine maruz kalarak bir veya iki gün karanlık kutu içerisinde kargolanırlar, doğal olarak strese girerler ve hastalıklara açık duruma gelirler. Yeni gelen lepisteslere yüzgeçlerini gererek dolaşabilecekleri uygun bir ortam hazırlamak çok önemlidir.
Su değerlerindeki değişiklikler ciddi problemlere, bazen balık ölümlerine neden olur. İçine üretim filtresi koyulmuş 20 litrelik temiz bir tank balıkları karşılamak için hazır bulundurulmalıdır. Su parametre bilgilerini almak için üreticinize danışın: Düzenli olarak sularına tuz koyuyor mu , hangi oranda ? pH değerleri nedir ? pH değerindeki anlık değişiklikler lepistesler için felaket demektir ve tuzlu bir ortamdan tamimiyle tatlı suya taşımak tabii ki problemler yaratır. Balıkların geldiği suyu olabildiğince taklit etmeye çalışın. Bazı üreticiler tuz , formaldehit ve antibiyotik gibi katkıların birini veya birkaçını önlem olarak kullanmayı önerirler.
Yeni gelmiş balıları su döngüsü başlamamış temiz bir tanka koyduğunuzda, amonyak seviyesinin takip edilmesi ve suyun bir miktarının günlük değişimi gereklidir.
Erken Doğumlar:
Dişiler erken döl almış "pre-hit" olabilirler ve herhangi bir zamanda doğurmaya hazır olabilirler. Size balıkları sağlayan kişi bu tür bilgileri de verebilmelidir. Baba size gönderilen erkek olmayabilir. Aslında bu faydalı bile olabilir; özellikle half-black varyetelerde, erkeklerden çok uzun süre ayrı tutulan dişilerin döllenme problemi ortaya çıkabilmektedir. Bazı üreticiler bu ilk batın yavruların ıskartaya ayrılmasını söyleseler de, bu batını elde tutmak önemlidir. Bundan öte dişi ikinci bir doğum yapamadan taşınmalardan dolayı strese girip ölebilir, size gönderilen erkeğin kısır olmadığından emin olamayabilirsiniz, yavruların babasının genetik kalitesi size gönderilen erkekten daha iyi olabilir. Bu deneme batını yavrular zamanı geldiğinde geri çaprazlama için bile kullanılabilir. Yavruların gümrükte X-ray cihazlarından etkilenmiş olma ihtimalleri varsa doğumdan sonra hemen belli olacaktır ve bu durumda ıskartaya ayrılamaları zorunludur.
Eğer bu batındaki erkeklerin tamamı birbirine benziyorsa (saygın bir üreticiden alınmasının durumunda) gerçek safkanlar edindiğinizden emin olursunuz. Eğer erkekler değişik boyut ve renklerde ise dişiler dahil tüm batın ıskartaya ayrılmalıdır. Erkeğinizin babası olacağı doğacak bir sonraki batına bakın. Bu eğer dişi doğumundan sonra 24 saat içinde elinizdeki erkek tarafından döllenirse bu sağlanabilir (garanti olmamakla birlikte “olabilir”), yoksa dişi depoladığı eski erkeğin spermlerini kullanacaktır. O nedenle dişi zayıf veya stresli görünmüyorsa ilk doğumdan sonra erkeği dişiden ayırmayın. Bir gün sonra dişiyi alın.
Üretim Akvaryumu:
20 günden sonra dişi veya dişiler yavru alınmak için 10 veya 20 litrelik tabanı boş cama cam akvaryumlara ayrılmalıdır. Doğum yapma periyodu 28 gün olsa da , 21’den 40’a kadar değişebilir. Bu balığın genetiği, ısı durumu gibi bazı nedenlerle değişiklik gösterir.
Bu üretim akvaryumunu hazırlamanın değişik yolları olsa da fiziksel rahatsızlığı önlemek için kullanılan suyun %50’sini dişinin bulunduğu asıl tanktan almak çok önemlidir. Bazen bitki kullanmak gibi yavruların saklanabileceği yerler oluşturulabilir.
Doğum alanı oluşturmada kullanılabilecek diğer bir yol ise yavruların içinden kaçabileceği bir ağ kurup dişiyi hapsetmektir. Dişinin yavrularını yemediğinden eminseniz yavrular için saklanma yeri ayırmayabilirsiniz. Aslında ilk batın için ikincisi önerilmez ve genelde çoğu dişi de yavrularını yer.
Popüler bir diğer alet de tüm akvaryumcularda bulunan yavruluktur. Yarıklar bulunan düz veya V kesitli taban yavruların aşağıya düştüğü korumalı bir alan yaratır. Bazı olumsuzlukları vardır: Doğum başladığı an hariç dişiyi ne zaman yavruluğa ayıracağınızı bilemezsiniz; Dişiyi çok erken ayırırsanız erken doğum yapabilir veya yavruları hiç oluşmadan dökebilir; Strese girebilir; Sağlıklı yavrular yüzeye çıkmak isteyeceğinden dişi tarafından yakalanabilir; Yavrular yarıklara sıkışıp yaralanabilir. Bu alet beklenmeyen bir doğum esnasında kullanılabilecek en iyi ilkyardım malzemesidir.
Yavru dolu bir dişi eğer yabancı bir tanka alınırsa daha durağan bir alır ve ağır vücudundan dolayı sabit durur. Doğumdan hemen önce dikkatli baktığınızda doğum yapacağı açıklığın genişlediğini görebilirsiniz. Dişinin zayıflayıp, yavrulamayı bitirdiğinde doğumun bittiğini söyleyebiliriz.
Doğum bittiğinde dişi ayrılmalı ve olası stres bakımından gözlenmelidir. Doğum bazı dişiler için çok zordur ve bazen vücutları normal fonksiyonlarını yitirirler. Oldukları yerde yüzgeç çırpıp sabit kalabilir ve yüzme yetilerini yitirebilirler. Bu durumda yavrulara yapacağınız en iyi bakım harici yapabileceğiniz başka bir şey kalmamıştır.
Yeni Doğmuş Yavru:
Yavrular normalde doğumdan hemen sonra acıkırlar. Bununla birlikte yemlerini nasıl bulacaklarını bilmeden yeni bir dünyaya göz açmışlardır. Bu durumda yavru büyütebilmek için ufak tanklar elzem bir hal alır. Kısıtlı enerjilerini harcayarak, daha az arama ile yemlerini daha çabuk bulurlar. Verilen yem ufacık ağızları tarafından yenilebilecek kadar küçük olmalıdır yoksa yenilemeyen yemler tankta kirlilik oluşturur.
Yeni çıkarılmış artemia yeni doğmuş yavrular için ideal bir yemdir aynı zamanda yüzdükleri için yavrular bunları kovalamaya çalışırlar. Canlısı kadar aynı besleyici özelliği olan dondurulmuş olanlar da alınabilir, yavrular yavaş yavaş bu yeme alıştırılmalıdır. Haşlanmış yumurta sarısı yavruların açgözlülükle tüketeceği bir protein bulutu oluşturabilir. Mikro kurtçuklar yavrular için mükemmel bir yemdir; Dibe düşerler ve günlerce canlı kalabilirler ve artemiadan daha fazla büyümelerine destek olurlar. Bu durumda yavrular sadece genç ve küçük kurtları yiyebileceğinden, tabanda kalan büyük kurtlar akvaryumdan çıkarılmalıdır.
Yavrular serpilip, bulundukları tank dar gelmeye başladığında daha büyük bir tanka taşınmalıdır. Üretim filtresi ve düzenli su değişimleri büyümelerine yardımcı olacağı gibi kalabalık da hastalıklara davetiye çıkarır.
Iskartaya Ayırmak:
Iskartaya ayırmak temel olarak her batın yavrudan kalitesiz olanları elemektir. Büyük balıklara yem yapılabilir, akvaryumcuya satılabilir veya ciddi anormalliklerinden dolayı itlaf edilebilirler. İyi kalitede bir türde ıskartaya ayırma ihtiyacı seyrek karşılanan bir durumdur. Ama bununla birlikte önemli bir işlemdir.
Yeni doğmuş lepisteslerde bazen zayıf, koyu renkli yavrular ve yüzemeyen kambur lar olacaktır. Bunlar hemen ayrılmalıdır. Altıncı haftada bazı balıkların diğerlerine nazaran gerektiği şekilde büyüyemediğini fark edeceksiniz; tam boyda yetişkin olamayacaklarından ıskarta olarak düşünmek gerekir. Cinsiyet özelliklerinin geç ortaya çıkması ıskarta nedeni değildir.
Cinsiyet Ayrımı:
Yavruların birinci haftada cinsiyetleri ayrılabilir, aslında bu gerçekten gereklidir. Erkeklerin anal yüzgeçleri şekillenmeye başladığında dişilerin ayrılma zamanı gelmiştir (Bu 3 – 6 haftada olur) . Bir kepçe içine yakalayın veya küçük bir cam bardağa alın, her birini tek tek inceleyin: Gravid spot var mı veya gonopodyum gelişiyor mu?
Harem-Üretim:
Eğer balıklarınızın safkan olduklarından eminseniz dişi erkek ayırmanıza gerek yoktur. Kız dişileri ayırmanız doğacak olan yavruların babasını bilebilmeniz için önemlidir ama bu durumda çok fazla yere ihtiyacınız olur. Üretim programınızda ebeveynleri kontrol altında tutmak isteyebilirsiniz ki bu sizin yapmanız gereken bir seçimdir.
Erkeklerin bulunduğu tanka birkaç dişi bırakılabilir. Bu yolla aynı zamanda elinizde hem pre-hit hemde kız dişileriniz bulunur. Ayrıca büyüyen erkeklerin dişiler üzerinde pratik yapmaları önemlidir. Ergen erkeklerin spermlerini boşaltmaları gerekir ve genç dişilerin bu yaklaşımlarla başa çıkma çalışmaları problem yaratmaz.
Damızlıkları Seçmek:
Dişileri seçmek taşıdıkları genin özelliklerinin sadece az bir miktarını gösterdiklerinden zor olabilir. Dişiler kuyruk sapı geniş ve güçlü görünümlü, düzgün şekilli vücuda sahip olmalıdır. Kuyrukları şekilli ve renkli olmalıdır. Renk aslında önemli değildir. Üzeri renkli dişiler genelde yavrularından iyi erkekler vermezler. Dişiler 3 – 4 aylıkken kullanılmalıdır.
Erkekler kesinlikle elde etmeye çalıştığınız türün tüm üstün genetik özelliklerini göstermek zorundadır. Mesela düzgün renk ve şekilli kuyruk ve bunu tamamlayan tamamiyle aynı renkte sırt yüzgeci gibi. Çok düzgün vücut şekilleri olmalı ve güçlü ve enerjik görünmelilerdir.
Üretim Teknikleri:
Inbreeding: Bu temelde kanı saf tutmaktır. Yakın akrabalıkları bulunan balıklar birlikte bulundurulur ve kız kardeş – erkek kardeş, baba – kızları düzenli bir şekilde çiftleştirilir. Üreticiler bunu çoğu zaman renk ve şekil bakımından türü sabitlemek için kullanırlar. Genellikle bir batının en iyi erkeği ve en iyi dişisi alınıp çiftleştirilir. Bunu yapmak yıllarca güzel balıklar üretebilmenizi sağlasa da, başta edindiğiniz alımlı ve çok kaliteli damızlıkların kanı nesiller sonra çok fazla akraba çiftleşmelerinden dolayı genetik hatalardan münferit zayıf duruma düşecektir. Damızlıkları seçerken büyük dikkat gösterin; güçlü bir vücut yapısı kanı güçlü tutabilmek için gereken en önemli şeydir.
Line Breeding/Line Crossing: Bu metod aslında bir çeşit “inbreeding” dir, aslında iki dişinin yavrularını ayrı tutmakla başlanır, iki ayrı seri oluşturulur. Serileri karıştıramayacağınızdan çok fazla tank gerektirir. En iyisi her ayrı seriden farklı özelliklerde damızlıklar seçmektir; Mesela bir seride geniş vücutlu olanlar takip edilirken, diğer seride kuyruk yapısı üzerine düşülür. Amaç her seri farklı bir durum veya şekil aldığında varyetenizin devam etmesine yardımcı olmaktır, aynı zamanda ara sıra çaprazlayabileceğiniz iki ayrı seriniz olur. Mesela balıklarınızın boyutunu büyütmek istediğinizde veya çok fazla akraba çiftleşmesinden kaçınıp dış çaprazlama yapmak istediğinizde başka birinin balıklarından kullanmak yıllarca oturtmaya çalıştığınız varyetenizin özelliklerini, kalitesini kaybetme riski taşır
Out Crossing: Bu birbirleriyle alakasız balıkların çiftleştirilmesidir, “inbreeding”in zıttıdır. Bu hibrid adı verilen lepistesler oluşturur. Hibrid üstünlüğü; balığın sıradışı büyüklüğü, renk ve sağlık olarak görülebilir. Ebeveynlerin genetik özellikleri karıştırılınca balık şov için iyi görünse de üretim için iyi değildir. Bu outcross üretim birkaç nesil güzel balıklar çıkaracak olsa da gen özelliklerini kaybedecek ve yavruları küçülüp yabani forma yaklaşacaktır.
Bu aslında yeni bir varyete çıkarmak olmakla birlikte, saf bir varyete çıkarabilmek için genetik bilgisi ve çok fazla zaman gerektirir. Bu nedenle outcross yaparak varyeteyi oturtmaya çalışmaları acemilere önerilmez.
Çoğu üretici line breeding ile balıklarını safkan turmaya çalışırken kanlarını geliştireceğini düşündüğü karakterdeki balıkların en iyisini seçmeye çalışırlar.
Şunu bilmek gerekir ki lepistesler değişik bakım metodları, su değerleri ve üretim metodlarına farklı farklı tepkiler verirler. Birisi için yolunda giden bir metod aynı kan ve tür beslemenize rağmen sizde olumlu sonuçlar vermeyebilir. Her türün gelişimleri farklı olduğu gibi ihtiyaçları da kendine özgüdür. Sizin ve sizin balıklarınız için uygun olabilecek üretim tekniklerini analiz etmeniz için dikkatli bakım yıllar alabilir. Bu da lepistes üretmeyi enteresan bir hobi haline getirir!
Not: Alıntıdır . Http://www.akvaryumportalı.com / adresinden alınmıştır.
0 yorum:
Yorum Gönder